Ngộ độc methanol: Mù mắt, hoại tử não vĩnh viễn, tỉ lệ tử vong lên đến 50%

Hoại tử não, mù mắt vì ngộ độc methanol

Bệnh nhân L.V.N, 42 tuổi, được chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng hôn mê sâu, tụt huyết áp, xét nghiệm có nhiễm toan chuyển hóa nặng, chụp cắt lớp não có tổn thương nhân bào và phù não. Xét nghiệm máu cho thấy nồng độ cồn công nghiệp methanol lên đến 491,79mg/dL.

Trước đó, gia đình phát hiện anh N. ngủ dậy với chai cồn sát trùng 90 độ ở bên cạnh đã hết, sau khi bệnh nhân hôn mê thì được gia đình đưa vào bệnh viện.

Theo tìm hiểu, bệnh nhân N. chỉ là 1 trong nhiều trường hợp ngộ độc methanol mà Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã từng tiếp nhận trong thời gian qua.

Tại Khánh Hòa, chỉ cách đây 1 tuần cũng ghi nhận trường hợp 2 vợ chồng quốc tịch Kazakhstan nhập viện trong tình trạng ngộ độc methanol, vì trộn cồn 90 độ vào bia để tăng độ nặng.

Ngộ độc methanol là một vấn đề nhức nhối, hàng năm vẫn được ngành y tế tuyên truyền, cảnh báo nhưng các ca ngộ độc vẫn thường xuyên được ghi nhận trên cả nước.

Từ thực tế điều trị, theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, các trường hợp ngộ độc methanol chủ yếu xuất phát từ 2 nguyên nhân:

- Uống rượu kém chất lượng có pha methanol.

- Uống phải cồn y tế bị làm giả, với thành phần ethanol bị thay thế thành cồn công nghiệp methanol.

BS Nguyên phân tích: “Khi methanol vào trong cơ thể con người nó sẽ được chuyển hóa thành axit formic, một chất có độc tính rất cao, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là những tổn thương ở mắt và não. Bên cạnh đó là tình trạng tụt huyết áp, nhiễm toan chuyển hóa”.

Dấu hiệu nhận biết mờ nhạt, khi triệu chứng biểu hiện rõ thì đã muộn

Việc phân biệt methanol và rượu hay cồn y tế (thành phần chính là Ethanol) bằng cảm quan bên ngoài là rất khó. Chỉ có 1 điểm là khi uống rượu có pha methanol sẽ có vị hơi ngọt chứ không đắng như rượu thông thường.

Chỉ đến khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc điển hình thì mới khẳng định được việc đã uống phải methanol. Tuy nhiên, các triệu chứng này thường xuất hiện rất muộn. Theo BS Nguyễn Trung Nguyên, đây cũng là lý do các trường hợp ngộ độc methanol ghi nhận ở nước ta thường để lại hậu quả rất đáng tiếc.

Cụ thể, sau khi cồn methanol thâm nhập vào cơ thể, phải mất ít nhất 8 tiếng và đa phần là 1-2 ngày sau thì cơ thể mới xuất hiện các triệu chứng rõ rệt của ngộ độc methanol như: mờ mắt, lơ mơ, lẫn lộn, thở nhanh và thở sâu như bị khó thở, co giật và dần hôn mê.

“Khi các triệu chứng đã biểu hiện rõ như vậy thì đã quá muộn. Bởi lúc này, bệnh nhân đã bị tổn thương mắt dẫn đến mờ mắt và thậm chí là mù mắt vĩnh viễn; não bị hoại tử” – BS Nguyên nhấn mạnh.

Chính vì không được điều trị kịp thời, nên tỷ lệ tử vong của các ca bệnh này là rất cao. Cụ thể, tại Trung tâm Chống độc, tỉ lệ tử vong của bệnh nhân ngộ độc methanol là xấp xỉ 30%. Ở các cơ sở y tế tuyến dưới, con số này thậm chí còn lên đến 50%. Trong trường hợp bệnh nhân được cứu sống thì cũng sẽ chịu những di chứng nặng nề đến hết đời.

Theo Giám đốc Trung tâm Chống độc, tình trạng ngộ độc methanol cũng không phải hiếm ở các nước đang phát triển nhưng hậu quả lại nhẹ hơn ở chúng ta rất nhiều.

“Ở các nước phát triển, methanol được quản lý chặt, luôn ở dạng đóng chai, dán nhãn và đặc biệt là được pha màu sắc đặc trưng để mọi người có thể nhận biết. Trong trường hợp uống phải thì bản thân hoặc gia đình có thể nhận biết ngay qua vỏ chai và đưa bệnh nhân đến ngay cơ sở y tế. Ngộ độc methanol nếu được điều trị kịp thời thì sẽ rất đơn giản, các bác sĩ chỉ cần lọc máu, sử dụng thuốc giải độc là có thể chữa khỏi, thậm chí còn không để lại tổn thương gì trên cơ thể bệnh nhân” – BS Nguyên chia sẻ.

Minh Nhật