(Dân trí) - Nhắc đến cuộc đua vô địch Premier League giữa Man City và Arsenal không thể không đề cập đến bài tấn công đưa bóng xuống đáy biên rồi trả ngược vào trung lộ, thuật ngữ tiếng Anh là pullback.
Hai trận đấu ở vòng cuối cùng Premier League 2023-24 Arsenal - Everton và Man City - West Ham sẽ diễn ra vào 22h00 ngày 19/5, Dân trí sẽ tường thuật trực tuyến hai trận đấu này.
Bàn thắng đầu tiên của mùa giải đồng thời bắt đầu hành trình bảo vệ danh hiệu của Man City đến từ pha phối hợp như vậy. Cuối tuần qua, Arsenal đánh bại Man Utd để níu giữ hy vọng đăng quang bằng tình huống tương tự: Kai Havertz dẫn bóng xuống đáy biên rồi trả ngược lại trung lộ cho Leandro Trossard dứt điểm ghi bàn.
Đến trận đấu bù then chốt vòng 34 Ngoại hạng Anh giữa tuần này, Man City vượt lên dẫn trước để rồi đánh bại Tottenham cũng bằng pullback: Kevin De Bruyne thoát xuống đầy nhạy cảm nhận cú thả bóng của đồng đội rồi căng ngang vào bên trong cho Erling Haaland đệm bóng cận thành.
Nhờ bàn thắng này, Man City có 3 điểm trước Tottenham. Nhờ 3 điểm này, thầy trò Pep Guardiola tái chiếm ngôi đầu bảng trước vòng đấu hạ màn. Sau 37 vòng đấu, các nhà đương kim vô địch có 88 điểm, nhiều hơn 2 điểm so với Arsenal.
Nếu giành chiến thắng ở vòng đấu cuối, khi tiếp đón West Ham trên sân nhà Etihad, Man City sẽ lần thứ tư đăng quang Ngoại hạng Anh, kỳ tích vô tiền khoáng hậu.
Theo thống kê từ Opta, tỷ lệ vô địch của thầy trò Pep Guardiola sau trận thắng Tottenham đã tăng vọt từ 58,7% lên 84,3%, ngược lại Arsenal giảm từ 41,3% xuống chỉ còn 15,7%. Điều đó cho thấy tính then chốt của chiến thắng trước Tottenham.
Tất nhiên, trong thể thao dù xác xuất dưới 1% thì mọi kịch bản đều có thể xảy ra. Man City quá hiểu điều này khi từng bị Real Madrid lội ngược dòng theo cách điên rồ nhất tại đấu trường Champions League. Kịch bản điên rồ cũng có thể xảy ra tại vòng 38 Ngoại hạng Anh.
Cần lưu ý thêm là Arsenal (+61) đang chiếm ưu thế về hiệu số chứ không phải Man City (+60), thế nên trong trường hợp hai đội bằng điểm (Man City hòa và Arsenal thắng), "Pháo thủ" thành London chắc chắn soán ngôi đầu bảng và đăng quang.
Trở lại với đề tài pullback, số lượng bàn thắng tại Premier League tăng vọt nhờ miếng phối hợp tấn công có lẽ là lợi hại nhất trong môn thể thao này.
Khi đã xuống được đáy biên, bằng phối hợp hoặc đột phá, rất nhiều phương án để tung đường chuyền kiến tạo, từ căng ngang vào vòng 5m50, chuyền bóng về khu vực chấm 11m đến trả bóng lại tuyến hai, nhiều đồng đội sẵn sàng lao lên dứt điểm và chẳng phải lo nghĩ chuyện việt vị.
Pullback chính là bài tấn công căn bản của Arsenal ở mùa giải này. Đấy cũng là chiêu thức sở trường của Man City trong suốt nhiều năm liền thống trị bóng đá Anh. Đừng tưởng pullback đơn giản, chỉ những đội bóng hùng mạnh nhất, sở hữu những cầu thủ xuất chúng nhất mới có thể thi triển miếng đánh này một cách thành thục.
Barcelona trong thời đại Lionel Messi là đội bóng áp dụng tuyệt chiêu này thường xuyên và rất hiệu quả, tạo cảm hứng để nhiều đội bóng khác noi theo. Như đã đề cập, từ Tây Ban Nha, pullback trở nên phổ biến hơn bao giờ hết ở Ngoại hạng Anh. Và dù kết thúc với kịch bản nào, pullback cũng đều định hình Premier League 2023-24.
Ở đẳng cấp cao nhất của môn thể thao này, pullback được phổ biến bởi Barca vào đầu thập kỷ trước. Ý tưởng tuyệt hảo là pha mở bóng xuống biên của Messi cho Jordi Alba, sau đó hậu vệ cánh trái này trả ngược lại để ngôi sao người Argentina lao lên dứt điểm.
Kể từ năm 2010, 7 mùa giải tại 5 giải vô địch quốc gia (VĐQG) hàng đầu châu Âu (Anh, Pháp, Đức, Italy, Tây Ban Nha) chứng kiến một đội ghi được ít nhất 8 bàn thắng từ miếng đánh pullback, 4 trong số đó là Barcelona với Lionel Messi và Jordi Alba.
Trong cùng khoảng thời gian, Alba thực hiện 18 pha kiến tạo từ những pha lao xuống đáy biên rồi chuyền ngược vào trung lộ và không ai khác thực hiện quá 10 pha kiến tạo kiểu như vậy. Trong khi đó, Messi ghi 24 bàn từ pullback và không ai ghi quá 16 bàn.
Đồ họa bên dưới thể hiện các pha kiến tạo của Alba cho Messi tại La Liga. Điểm dễ nhận ra là hầu hết điểm kiến tạo của các pha pullback đều nằm trong vòng cấm, tức là cự ly gần và cơ hội tăng.
Đó chính là chìa khóa cho sự hiệu quả của pullback. Theo bản năng, các cầu thủ phòng ngự có xu hướng co cụm trước khung gỗ, nhất là khi bóng đến gần. Miếng đánh đưa bóng xuống đáy biên rồi trả lại đi ngược bản năng này của cầu thủ phòng ngự, đánh vào điểm yếu ở hai biên và trung lộ, từ đó phá vỡ hệ thống phòng ngự.
Messi xuất sắc nhất trong hầu hết mọi khía cạnh và anh cũng giỏi nhất trong khoản đi bộ. Mọi cầu thủ đều được dạy bảo phải di chuyển tích cực mới có thể tạo ra khoảng trống hoặc xuất hiện ở điểm cần thiết để nhận bóng. Messi không cần chạy nhiều như vậy bởi vì anh cần tiết kiệm năng lượng thì ít mà quan sát thì nhiều.
Phẩm chất kiệt xuất bậc nhất của La Pulga là có thể tự tạo ra không gian dù có bóng hay không bóng. Một đường chuyền phát động tấn công hoặc một tình huống đột phá, Messi đều có thể khiến hệ thống phòng ngự đối phương xô lệch và rối loạn, từ đó có khoảng trống để ghi bàn.
Đôi khi chẳng cần đi bộ, chỉ đứng yên Messi cũng khiến đối phương để lộ ra khoảng trống. Đó chính xác là những gì xảy ra ở miếng đánh pullback. Khi đội tấn công đưa bóng về đáy biên, theo tự nhiên các hậu vệ đối phương vội vã lùi về khu vực 5m50, khiến lộ ra kẽ hở ở khu vực quan trọng nhất trên sân: vòng cấm.
Một nhà cầm quân kỳ cựu tại Champions League thừa nhận ông học hỏi miếng đánh này từ Pep Guardiola. Carlon Carpenter, trưởng nhóm phân tích video của đội bóng Houston Dynamo (Mỹ) thì đưa ra diễn giải: "Cầu thủ dứt điểm đứng trong vòng cấm, thường quanh chấm 11m, thủ môn đang di chuyển vào giữa khung thành hoặc đứng quá lệch sang khu vực bóng vừa được đưa xuống đáy biên.
Và các hậu vệ buộc phải lùi về che chắn trước khung thành. Vì vậy, ngay cả khi đường chuyền trả ngược không thành công, sai sót rất có thể xảy ra".
Carlon Carpenter cũng cho biết 97% số cú sút đến từ những đường chuyền trả ngược có xác suất thành bàn (xG) rất cao, từ 0,24 đến 0,54xG. Dữ liệu của Stats Performance phác họa bức tranh tương tự.
Từ năm 2011 đến nay, tại 5 giải VĐQG hàng đầu, tỷ lệ chuyển đổi thành bàn của pullback lên tới 22,8%, cách không quá xa các pha chọc khe (Through Ball) thường đưa tiền đạo vào thế đối mặt thủ môn.
Và như đã đề cập, lý do khiến Premier League mùa này chứng kiến nhiều bàn thắng là vì các đội sử dụng miếng đánh đưa bóng xuống đáy biên rồi trả ngược lại nhiều hơn bao giờ hết.
Cũng cần nói thêm, xuyên phá vào trung lộ để thực hiện pha chọc khe tốn công, tốn sức hơn rất nhiều so với việc đưa bóng xuống đáy biên. Hai hành lang luôn tập trung ít cầu thủ phòng ngự hơn trung lộ.
Premier League thêm một lần nữa chứng kiến cuộc đua vô địch kịch tính, nghẹt thở cho đến vòng đấu cuối cùng. Đầu tiên là cuộc đua tam mã giữa Arsenal, Man City và Liverpool, sau đó thầy trò HLV Jurgen Klopp hụt hơi để chỉ còn cuộc đua song mã.
Cho dù có thể Man City vẫn sẽ đăng quang tuy nhiên sức hấp dẫn khôn cùng của cuộc đua vô địch Ngoại hạng Anh 2023-24 là không thể phủ nhận.
Cuộc đua này càng tuyệt hảo vì chẳng có đội bóng nào hoàn hảo. Kể cả "cỗ máy hủy diệt" Man City cũng đầy khiếm khuyết. Thầy trò Pep Guardiola đã để lộ sự mất cân bằng trong suốt mùa giải. Real Madrid không phải là đội đầu tiên khai thác khoảng trống phía sau hàng phòng ngự đội bóng áo xanh.
Erling Haaland vẫn là tay săn bàn hàng đầu, nhưng không đạt hiệu suất ghi bàn cao như kỳ vọng. Chân sút người Na Uy chỉ nhỉnh hơn Darwin Nunez của Liverpool 2 bậc trên bảng xếp hạng bàn thắng không tính phạt đền.
Liverpool càng sơ hở, đội bóng này sớm rời đường đua vì thường xuyên để đối phương vượt lên dẫn trước. Thầy trò Klopp sớm đuối sức trong khi hàng công vẫn trong quá trình cải tạo dang dở. Cody Gakpo thiếu ổn định, Salah không có phong độ cao nhất từ khi dính chấn thương gân khoeo tại giải bóng đá châu Phi.
Luis Diaz và Darwin Nunez rất máu lửa nhưng với vai trò tay săn bàn, cả hai cần lạnh lùng và đáng tin cậy hơn. Liverpool chắc chắn đã thắng ít nhất một trong hai cuộc đấu Man Utd, hoặc các cuộc tiếp đón Man City và Arsenal nếu họ chắt chiu cơ hội hơn.
Về phần Arsenal, bản hợp đồng trị giá 60 triệu bảng Kai Havertz là kiểu chậm mà chắc điển hình. Ngoài cú đá phạt đền động viên trong trận gặp Bournemouth, cầu thủ tấn công người Đức không ghi bàn nào cho đến cuối tháng 11 và tạo cảm giác HLV Mikel Arteta chưa biết cách sử dụng bộ kỹ năng đặc biệt của anh.
Chỉ đến nửa cuối mùa giải, Kai Havertz mới thực sự tỏa sáng trong vai trò "tiền đạo ảo", vị trí Messi từng thi đấu bùng nổ. Không đạt được hiệu suất khủng khiếp như siêu sao người Argentina nhưng cầu thủ người Đức liên tiếp ghi dấu ấn vào những trận đấu then chốt của "Pháo thủ" trong thời gian gần đây.
Cụ thể 8 trận gần nhất tại Premier League, Kai Havertz đã có 4 bàn thắng và 4 pha kiến tạo. Nhưng khi Havertz tỏa sáng thì số lượng bàn thắng của Gabriel Martinelli lại giảm sút, vị trí đá chính của Gabriel Jesus không còn được đảm bảo và Leandro Trossard ghi bàn từ ghế dự bị nhiều hơn được vào sân từ đầu.
Mỗi đội một khiếm khuyết, không lớn nhưng đủ để tạo ra hấp dẫn. Có những ngành nghề cần tuyệt đối tránh sai sót, đặc biệt là bác sĩ phẫu thuật và kiểm soát viên không lưu, nhưng thể thao lại khác. Thể thao phải có khiếm khuyết mới tạo ra hấp dẫn. Ưu tiên phải là tính tranh đấu, ăn miếng trả miếng, cảm giác nguy cơ cao.
Tất nhiên có giới hạn: Không nhà đài nào chiếu trận hòa 1-1 nghẹt thở từ sân bóng ngẫu nhiên ngoài công viên thay vì trận Man City một lần nữa thắng Bournemouth trên sân nhà.
Tuy nhiên tính hấp dẫn sẽ mất đi nếu khoảng cách giữa các đội quá lớn. Bởi vậy, Premier League 2023-24 là mùa giải hấp dẫn trong cuộc đua vô địch vì các ứng cử viên đều có khiếm khuyết và tạo cảm giác có thể sẩy chân bất cứ lúc nào.
