Sát hạn tổng kết, thẩm phán đình chỉ 7-8 án/ngày: Áp lực thành tích?

Trong phiên chất vấn tại kỳ họp thứ 18 HĐND TPHCM khóa VIII diễn ra sáng 30/7, đại biểu Trần Trọng Dũng cho biết, trong 65 vụ án tạm đình chỉ của TAND quận Bình Tân trong năm 2014, có đến 58 vụ tạm đình chỉ rơi vào khoảng thời gian tháng 8, 9/2014, chiếm gần 90%. Trong đó, có những thẩm phán một ngày ra quyết định tạm đình chỉ từ 7 – 8 vụ án.

“Vậy mà khi chất vấn, Chánh án TAND quận Bình Tân cho rằng, do áp lực đến 30/9 là tính thi đua của ngành Tòa án. Có phải đây là bệnh thành tích không? Chúng tôi rất băn khoăn về vấn đề này, người dân rất thiệt thòi”, đại biểu Trần Trọng Dũng chất vấn.

Đồng tình với câu hỏi trên, đại biểu Dương Văn Nhân cũng băn khoăn không biết có chỉ đạo của Tòa án cấp trên hay không mà cứ vào rơi vào thời điểm tháng 8 - 9 là số vụ án bị  tạm đình chỉ rất nhiều?

Ông Lê Văn Phong – Phó Chánh án TAND quận Bình Tân khẳng định không có bất cứ chỉ đạo nào từ cấp trên. Sau khi thụ lý án khoảng 4 – 8 tháng, nếu có lý do sẽ tạm đình chỉ vụ án. Ông Phong giải thích: “Án tạm đình chỉ rơi nhiều vào tháng 8, 9 là do vụ án kéo dài trong năm và có lý do chính đáng chúng tôi mới tạm đình chỉ được. Những trường hợp đình chỉ đều đúng, có sự kiểm tra giám sát. Thực ra cũng có áp lực nhưng chúng tôi tạm đình chỉ đều đúng chớ không sai”.

Ông Mai Xuân Bình – Chánh án TAND quận 1, cũng khẳng định không có chỉ đạo từ cấp trên. Theo ông Bình, lượng án của thành phố quá lớn. Tính chất phức tạp hơn nhiều địa phương khác, nhất là yếu tố nước ngoài nên phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình xử lý. “Những vụ án bị tạm đình chỉ đều đúng quy định. Nếu không đúng thì VKS, hoặc Tòa cấp trên sẽ kháng nghị. Nếu không đúng quy định cũng không được bổ nhiệm lại khi hết nhiệm kỳ. Nên mong HĐND TP yên tâm là chúng tôi làm đúng luật”, ông Bình phân trần.

Chủ tịch HĐND TPHCM Nguyễn Thị Quyết Tâm chất vấn lại rằng, đại biểu đặt vấn đề là tại sao phải là thời gian cuối tháng 8 là tạm đình chỉ án. Không thể nào người dân đi nộp đơn cùng một lúc.  “Tôi cũng thấy một số vụ án tạm đình chỉ rất vô lý, nói khó nhưng khi tôi tham gia giải quyết cho người dân thì một tháng sau đem ra xử liền. Giải pháp nào tháo gỡ để người dân không nghi ngờ?” bà Tâm hỏi lại.

Cũng chưa hài lòng về các câu trả lời trên, đại biểu Trần Trọng Dũng nêu cụ thể, ngày 26/8/2014 một thẩm phán ra 7 quyết định tạm đình chỉ, rồi 7 ngày sau cũng chính thẩm phán này tiếp tục ra 8 quyết định về đình chỉ. Khi xem kỹ lại thì các vụ án này có thời gian thụ lý từ một đến 4 năm chứ không phải những vụ mới thụ lý từ đầu năm, để rồi 8 tháng sau trùng hợp rơi vào cuối kỳ thi đua mà tòa ra quyết định tạm đình chỉ.

Theo đại biểu Dũng, các quyết định tạm đình chỉ ồ ạt như vậy ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi người dân. Đồng thời, đề nghị Chánh án TAND TP tổ chức một đoàn kiểm tra đến TAND quận Bình Tân để kiểm tra vấn đề này.

Chánh án TAND thành phố Ung Thị Xuân Hương khẳng định: “TAND TP không bao giờ có chỉ đạo về chuyện ra quyết định tạm đình chỉ vụ án. Nếu Chánh án quận Bình Tân phát biểu như vậy chúng tôi sẽ làm việc với Chánh án Bình Tân. Nếu thật sự có chuyện tạm đình chỉ án để thi đua thì sẽ xử nghiêm, không thể chấp nhận chuyện này”.

Bà Hương cho rằng, câu chuyện của ngành Tòa án ở cấp quận, huyện còn nhiều chuyện phải bàn, để pháp luật được thực thi một cách nghiêm minh, xác đáng, tránh oan sai.

Theo Chánh án TAND TP, số lượng án dân sự hàng năm của thành phố rất lớn, chiếm 1/5 án của cả nước, khoảng 40.000 án. Án luôn tăng 10% mỗi năm. Rồi án tạm đình chỉ còn nhiều, án quá hạn còn lớn. Do hầu hết là án phức tạp, pháp luật chưa quy định rõ ràng nên thẩm phán ngại chưa đưa ra xét xử. Có những án kéo dài đến 10 năm chưa giải quyết xong.

Nguyên nhân chủ quan là do thẩm pháp chưa thực sự tận tâm, trình độ thẩm phán chưa đồng đều, có thẩm phán giỏi cũng có thẩm phán trung bình… Lãnh đạo Tòa án TP chưa thực sự quyết liệt khi đưa ra các chế tài đối với thẩm phán để án quá hạn. Tỷ lệ giải quyết án dân sự chung của thành phố là 29%.

Theo bà Xuân Hương, tiến độ giải quyết án còn chậm cũng có nhiều nguyên nhân khách quan như: do tình hình cuối năm tháng 10 kết thúc công tác thi đua, rồi đến tháng Tết. Khoảng 15 Tết là ngưng phiên tòa, đầu năm Tòa có xử thì đương sự cũng không lên vì cho là xui xẻo, cho nên bị mất 1 tháng… Ngoài ra, thẩm phán còn có tâm lý nghỉ ngơi vào đầu quý IV hàng năm nên ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết công việc. Đó là chưa kể thẩm phán thiếu, Tòa TP thiếu khoảng 80 thẩm phán, còn Tòa quận, huyện cũng thiếu hơn 100 thẩm phán.

Quốc Anh