Trả lại giá trị thực cho trí tuệ

Có một thực tế là lâu nay, thị trường luận văn, luận án, đề án luôn trong tình trạng tấp nập và những tấm bằng giả này là bằng chứng của sự suy vi đến mức ngoài sức tưởng tượng về chế độ học hành, thi cử hiện nay. Nó hé lộ một sự thật đáng lo ngại là đã có không ít bằng giả được lưu hành, không ít những người dùng bằng giả để tiến thân mà chúng ta chưa hay biết. Một điều đáng lo ngại nữa là với trình độ công nghệ thông tin, in ấn, sao chụp hiện nay và chắc chắn sẽ tối tân hơn, tình trạng bằng giả sẽ trầm trọng hơn, nếu chúng ta không kiên quyết loại bỏ nó, từ trong gốc rễ.

Muốn loại bỏ vấn nạn bằng giả, trước hết cần tìm được nguyên nhân vì sao có nó. Có lẽ không cần phải nhắc lại một nguyên nhân ai cũng biết, đó là chính sách giáo dục, chính sách đãi ngộ lâu nay quá coi trọng bằng cấp mà không căn cứ vào thực học, thực tài. Nhưng ít ra thì để có tấm bằng, không chỉ là bằng phổ thông, mà là bằng cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ thì cũng phải có mặt ở lớp học, có tên trong sổ sách của nơi đào tạo. Thế nhưng những người đi mua và dùng những tấm bằng giả này không cần điều đó. Họ chỉ cần những phôi bằng có đóng dấu đỏ để hợp thức cho việc kiếm chỗ làm, leo lên chức nọ chức kia. Còn để làm được việc đó, cần hơn cả bằng là một thứ bôi trơn hiệu nghiệm khác, đó là đồng tiền, đi kèm với đó là sự quan liêu, tắc trách…

Bởi thế, qua việc phát hiện đường dây làm bằng giả, có lẽ nên làm một đợt tổng kiểm tra trong các cơ quan công quyền, các doanh nghiệp nhà nước, các đoàn thể chính trị xã hội từ trung ương đến địa phương xem có bao nhiêu chủ nhân của bằng giả, bằng thật mà học giả? Để làm được việc này không khó, miễn là công tâm, không xuê xoa, nể nang hoặc chịu các sức ép nọ kia. Khi phát hiện được, cần công khai và kiên quyết xử lý, mức cao nhất là đưa ra khỏi hệ thống những trường hợp không trung thực này, những người nhờ bằng giả mà lọt được vào rồi leo cao hơn. Đồng thời với việc xử lý những người dùng bằng giả, cũng cần xử lý nghiêm khắc với những người vô tình hay cố ý dung túng cho việc dùng bằng giả.  Đó cũng là một cách để chống tham nhũng, chống giả dối, làm trong sạch Đảng, trong sạch bộ máy công quyền.

Phát hiện, triệt phá các đường dây làm bằng giả là cần thiết và rất đáng hoan nghênh. Nhưng dù sao, đó chỉ là phần ngọn, có cầu thì có cung, theo quy luật thị trường. Muốn thực hiện thắng lợi chiến lược giáo dục của Đảng và Nhà nước, muốn xây dựng một xã hội học tập lành mạnh, trả lại giá trị thực cho trí tuệ, cho tài năng thì trước hết phải vô hiệu hóa mọi thứ giả dối, trong đó có bằng giả. Khi bằng giả không ai mua vì không ai muốn dùng và dám dùng, ắt thị trường bằng giả sẽ tàn lụi.

Theo Vũ Duy Thông