Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Đổi mới giáo dục không thể vội vàng

Nằm trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Hà Tĩnh, chiều ngày 24/6, đoàn công tác của Bộ GD&ĐT do Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ dẫn đầu đã có buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo các sở, ban ngành Hà Tĩnh.

Báo cáo với Bộ trưởng Bộ GD&ĐT tại buổi làm việc, ông Đặng Quốc Khánh, Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Kinh tế Hà Tĩnh tăng trưởng nhanh, cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp - xây dựng và dịch vụ. GRDP bình quân đầu người năm 2015 đạt trên 38,9 triệu đồng.

Đến nay toàn tỉnh có 2 khu kinh tế, 19 khu, cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thu hút 446 dự án đầu tư trong và ngoài nước với tổng số vốn đăng ký trên 49.7000 tỷ đồng và 21 tỷ USD.

Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tăng nhanh, năm 2015 đạt hơn 12.121 tỷ đồng, 6 tháng đầu năm 2016 thu đạt 3.650 tỷ đồng.

Về vấn đề giáo dục và đào tạo, năm 2013 Hà Tĩnh đã đạt chuẩn phổ cập mầm non cho trẻ em 5 tuổi. Năm 2015 đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi mức 2. Là một trong năm tỉnh có số tiêu chí thi đua dẫn đầu nhiều nhất, tốp 10 tỉnh có tỷ lệ học sinh giỏi quốc gia cao nhất. Nhiều năm liền được Bộ GD&ĐT tặng cờ đơn vị tiêu biểu xuất sắc.

Hà Tĩnh cũng đã triển khai việc quy hoạch lại mạng lưới trường mầm non và phổ thông theo hướng mỗi xã có 1 trường MN công lập, 1 trường TH công lập, đối với THCS thì theo hướng liên xã. Cụ thể có 267 trường Mầm non, trong đó có 164 trường đạt chuẩn; về giáo dục phổ thông có 504 trường, trong đó có 397 trường đạt chuẩn….

Tuy nhiên, ngành Giáo dục Hà Tĩnh cũng đang gặp nhiều khó khăn nhất là về cơ sở vật chất. Hiện nay Hà Tĩnh đang còn thiếu hơn 1000 phòng học, hơn 500 phòng chuyên môn, hơn 600 phòng chức năng…

Đội ngũ cán bộ quản lý, nhà giáo vẫn còn nhiều bất cập về số lượng, cơ cấu, bố trí không đều. Chất lượng giáo dục chưa đồng đều giữa các vùng, miền, các cấp học, ngành học. Công tác quản lý còn bất cập nhất là trong phân cấp, giao quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục.

Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng đưa ra những giải pháp sắp tới như tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động đổi mới trong ngành, áp dụng mô hình mới của Việt Nam tại tất cả các trường. Quy hoạch, phân luồng trong giáo dục. Đồng thời huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở vật chất trường học. Đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục, thực hiện tốt cơ chế phối hợp giữa nhà trường - gia đình và xã hội trong giáo dục học sinh.

Tại buổi làm việc chiều nay, Bộ trưởng cũng đã nhận được nhiều ý kiến, kiến nghị của các ngành chức năng Hà Tĩnh:

Ông Hoàng Trung Dũng, Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Tĩnh cho rằng: “Vấn đề của ngành Giáo dục Hà Tĩnh lúc này cần quan tâm đó là nguồn nhân lực. Phải tuyên truyền, đào tạo, bồi dưỡng từ lãnh đạo, trước hết phải đào tạo, bồi dưỡng từ người hiệu trưởng rồi mới đến giáo viên”.

Còn PGS-TS Nguyễn Đình Thọ, Hiệu trưởng Trường Đại học Hà Tĩnh cho biết, nhà trường sẽ tập trung vào những lĩnh vực địa phương có nhiều nhu cầu như nông nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực cho Khu Kinh tế Vũng Áng.

“Đào tạo ngoại ngữ và công nghệ thông tin là việc làm cấp bách, có yếu tố quyết định đến sự hội nhập cũng như sự phát triển của trường cũng như tỉnh nhà. Nếu không 5 năm, 10 năm sau các nước Thái Lan, Singapore… sẽ nhảy sang cạnh tranh với ta”, ông Nguyễn Đình Thọ nhấn mạnh.

PGS.TS. Đặng Minh Ất, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Việt Đức thẳng thắn chia sẻ quan điểm là hiện nay số lượng học đại học quá nhiều, trong khi học nghề lại còn quá ít: “Hiện nay nếu xã hội có đến 80% học Đại học, còn Trung cấp nghề chỉ 15 -20% thì nên kinh tế sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Vấn đề thứ 2 là trường đại học mở ra quá nhiều, nên quan tâm đến chất lượng, bây giờ người dân vào học đại học quá dễ, có nhiều địa phương có đến 90% con em đi học đại học”.

“Học nghề thì sau khi ra trường có đến 90% học viên xin được việc làm, còn học đại học ra thì thất nghiệp rất nhiều. Ở các nước trên thế giới, công tác đào tạo nghề có sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp, còn ở ta thì công tác đào tạo là của nhà trường, doanh nghiệp đang đứng ở ngoài và hưởng lợi”.

Tại buổi làm việc, ông Lê Đình Sơn, Bí thư Tỉnh uỷ cũng đã nêu lên những thực trạng, tồn tại trong ngành giáo dục tỉnh nhà. Cụ thể là hiện nay thực trạng nhu cầu lao động gắn với nguồn nhân lực vẫn chưa đáp ứng yêu cầu thực tế; công tác phân luồng vẫn còn lúng túng, mô hình tổ chức giáo dục chưa được đa dạng, nên chăng thay thế việc đào tạo mới đội ngũ giáo viên bằng việc đào tạo lại để hạn chế tình trạng thừa giáo viên.

Đặc biệt, Bí thư Tỉnh ủy cũng thẳng thắn chỉ ra là hiện nay Hà Tĩnh đang dư thừa hơn 1.000 giáo viên nhưng Trường Đại học Hà Tĩnh vẫn tiếp tục đào tạo sư phạm. Vấn đề này, Bí thư Tỉnh ủy cũng đề nghị xem xét có thể sẽ dừng đào tạo những mã ngành đang thừa giáo viên.

Phát biểu kết thúc buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ ghi nhận những kết quả mà ngành giáo dục Hà Tĩnh đã đạt được. Đồng thời ghi nhận những ý kiến, kiến nghị của các ngành chức năng về vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục.

Bộ trưởng nhấn mạnh: “Chúng ta cần phải thẳng thắn nhìn nhận vào các vấn đề của giáo dục và đào tạo Hà Tĩnh. Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả đáng mừng nhưng vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại. Tỉnh cần mạnh dạn đổi mới, khắc phục những hạn chế, yếu kém để tiến tới sự phát triển vững chắc và thực chất hơn. Đổi mới giáo dục không thể làm vội vàng, phải làm bài bản, có lộ trình nhưng phải quyết liệt, mạnh dạn thay đổi những tư duy, cách làm không còn phù hợp để hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực”.

Theo Bộ trưởng Nhạ, trước nhu cầu nguồn nhân lực của tỉnh nói riêng, khu vực Bắc Trung Bộ nói chung, Trường ĐH Hà Tĩnh cần rà soát, sắp xếp lại các ngành, chuyên ngành đào tạo, cương quyết cắt giảm các ngành dư thừa, không gắn với nhu cầu thực tiễn. Nhà trường cần quan tâm tới các ngành mới như kinh tế biển, quản lý môi trường… để giải quyết các vấn đề đang đặt ra đối với tỉnh.

Đồng thời cần liên kết với các trường đại học trong khu vực để tranh thủ kinh nghiệm, công nghệ đào tạo của nước bạn. Bộ trưởng cho rằng: Không nên đào tạo thạc sĩ quá nhiều và không nhất thiết thu hút các trường đại học lớn của Việt Nam vào đây. Nếu nhà trường không kiểm soát thì sẽ trở thành trung tâm đào tạo từ xa của các trường.

Về vấn đề quy hoạch, Bộ trưởng Nhạ cho rằng, Hà Tĩnh phải có hướng đi cụ thể phù hợp với điều kiện của Tỉnh, gắn kết chặt chẽ giữa nhu cầu đào tạo với nhu cầu sử dụng lao động. Vấn đề phân luồng đào tạo đang thu hút được sự quan tâm của xã hội. Quan điểm của Bộ là đẩy mạnh phân luồng sau trung học cơ sở để học sinh sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở có thể có định hướng nghề nghiệp tốt hơn. Việc quản lý giáo dục nghề nghiệp cần thống nhất trong cả nước, thống nhất trong toàn hệ thống giáo dục quốc dân để đảm bảo hiệu quả cao hơn.

Về các giải pháp nhằm giúp Hà Tĩnh nâng cao chất lượng giáo viên, đào tạo lại đội ngũ giáo viên, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho biết Bộ sẽ rà soát, xem xét để có hướng dẫn chung, đồng thời sẽ dừng mở những mã ngành thừa giáo viên.

Trước hiện tượng thừa số lượng giáo viên nhưng chất lượng vẫn chưa đáp ứng, Bộ trưởng Nhạ gợi ý: Các trường công lập không nên mở rộng thêm biên chế mà thực hiện theo cơ chế hợp đồng. Số đang biên chế tới đây sẽ áp dụng chuẩn giáo viên để đánh giá, phân loại, có lộ trình phù hợp để tinh giản những trường hợp không đáp ứng được yêu cầu. Cần tuyển mới những giáo viên có trình độ tốt, phù hợp với yêu cầu đổi mới, như vậy mới tạo ra sự cạnh tranh, tránh tình trạng đã vào được là ở mãi.

Về vấn đề học phí, Bộ trưởng đề nghị “tính đúng, tính đủ” học phí. Bộ trưởng nhấn mạnh: “giá học phí phù hợp với chất lượng, tức là đã có chủ trương, Hà Tĩnh chủ động thực hiện cho phù hợp mà thôi”.

Với các trường đại học và cao đẳng chuyên nghiệp, cơ cấu ngành đào tạo cần bám sát nhu cầu thực tiễn, đặc biệt là các nhu cầu của các doanh nghiệp trong khu kinh tế Vũng Áng, tăng cường phối hợp với doanh nghiệp và hợp tác quốc tế để nâng cao chất lượng đào tạo. Bộ trưởng cũng đánh giá cao mô hình thí điểm dạy trung cấp nghề cho học sinh THPT của tỉnh Hà Tĩnh. Bộ trưởng đề nghị Tỉnh cần đẩy mạnh xã hội hoá đào tạo nghề.

Xuân Sinh