Đề thi trắc nghiệm Vật Lý có thiếu sót

Trong đề thi trắc nghiệm Vật lý, mã đề 439 có câu 9, câu hỏi (trắc nghiệm) là:

Giáo sư Chánh cho rằng, câu số 9 này đánh dấu là A cũng đúng mà đánh dấu là D cũng đúng, mà đánh dấu vào D còn đúng hơn, hay hơn là đánh dấu là A.

Tại sao như vậy ? Theo Giáo sư Chánh vì sách giáo khoa THPT trước đổi mới phần này, viết dựa theo những hiểu biết quá cũ, không còn đúng với thực tế nữa. Đáng lý phải xem đây thuộc phạm vi “nhạy cảm” cần tránh khi ra đề. Còn sách giáo khoa THPT đổi mới thì phần này viết đầy mâu thuẫn. Cụ thể như sau:

Sau khi trình bày tác dụng tán sắc của lăng kính, sách giáo khoa dạy cho học sinh là lăng kính được sử dụng trong máy quang phổ và chốt lại ở câu “Bộ phận chủ yếu của máy quang phổ là lăng kinh.

Thực tế thì từ những năm 1960 máy quang phổ dùng lăng kính đã rất ít được dùng trong thực tế và từ những năm 1970 chủ yếu là dùng máy quang phổ cách tử. Trong lúc đó cho đến những năm 2000 sách giáo khoa của ta vẫn một mực khẳng định “Bộ phận chủ yếu của máy quang phổ là lăng kính”.

Nếu khẳng định bộ phận chủ yếu là lăng kính thì trả lời nguyên tắc hoạt động của máy quang phổ là dựa trên sự tán sắc ánh sáng là đúng (đáp án A)

Còn nếu như thực tế đa số máy quang phổ dùng cách tử thì đáp án D mới là đúng vì cách tử hoạt động trên cơ sở hiện tượng giao thoa.

Vậy sao lại dựa vào những kiến thức lạc hậu ở sách giáo khoa mà ra đề thi cho học sinh ở thế kỷ 21 và nếu học sinh trả lời đúng đáp án là D thì lại cho là sai.

Ở trong sách giáo khoa đổi mới phần này viết cơ bản như cũ tức là nói “Bộ phận chủ yếu của máy quang phổ là lăng kính”. Sách đổi mới khác sách cũ ở chỗ có thêm một bị chú: “Ngày nay phần lớn các máy quang phổ người ta dùng cách tử thay cho lăng kính”

Thêm bị chú này là phản lại ý bộ phận chủ yếu của máy quang phổ là lăng kính.

Học sinh biết suy nghĩ sẽ kết luận là “Bộ phận chủ yếu của phần lớn máy quang phổ là cách tử” và nếu vậy thì học sinh nào trả lời theo đáp án D mới là học sinh học bài kỹ, hiểu bài, sát thực tế.

Nếu theo cách nhân nhượng thì trả lời như sau: ở những máy quang phổ cũ kỹ, loại dùng lăng kính thì máy hoạt động dựa trên hiện tượng tán sắc (đáp án A) còn ở phần lớn máy quang phổ đang dùng hiện nay thì đó là quang  phổ dùng cách tử, dựa trên hiện tượng giao thoa (đáp án D).

Vậy có thiệt thòi không khi học sinh trả lời câu số 9 đánh dấu vào D, tức là vào hiện tượng giao thoa thì không được điểm.

Cũng cần nhắc lại rằng cách đây 5 năm, trong đề thi vào đại học (bắt đầu ba chung) có câu hỏi: Bộ phận chủ yếu của máy quang phổ là gì? Đáp án của Bộ đối với câu này là: Bộ phận chủ yếu của máy quang phổ là lăng kính. Nếu thí sinh khi làm bài nói rằng bộ phận chủ yếu của máy quang phổ là cách tử thì không được tính điểm.

G.S Chánh cũng đề nghị Bộ GD-ĐT, để khỏi thiệt cho học sinh, trong trường hợp câu 9 này đáp án A cũng như đáp án D đều được tính điểm.

Nguyễn Hùng