Lớp học tường đất xuống cấp đe dọa tính mạng hàng chục em nhỏ

Từ Hà Nội lên điểm Trường Mầm non Thu Tà, (xã Thu Tà, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang), chúng tôi phải đi xe ô tô cả ngày đường. Trong đó, đoạn đường đi khó nhất là từ trung tâm huyện Bắc Quang, tới điểm trường Thu Tà.

Ở Hà Giang người dân có câu: "Thứ nhất Su Phì, thứ nhì Bắc Mê", ý muốn nói giao thông đi lại khó khăn ở địa phương này. Để đến Trường Mần non Thu Tà, chúng tôi phải đi hết địa phận huyện Hoàng Su Phì. 

Con đường xuống cấp nghiêm trọng, mặt đường nham nhở "ổ voi", "ổ gà" với đá hộc lổng chổng. Những khúc cua tay áo, hai xe ô tô con tránh nhau còn khó. Vì thế, bác tài nào chỉ cần hơi mát chân ga là có thể đấu đầu với xe ngược chiều. Cung đường khoảng 100 km, nhưng chúng tôi phải đi xe mất 5 tiếng đồng hồ, ngồi trên xe xóc như xóc ốc, người mỏi nhừ, đau ê ẩm.

Trời Thu Tà chớm hè, nắng nóng bỏng rát, lúa ngô, hoa màu của bà con héo rũ. Những đứa trẻ người dân tộc Mông được nghỉ hè sớm vì đại dịch Covid - 19 bùng phát khắp nơi.

Giữa trưa nắng, các em lang thang trong bộ dạng nhem nhuốc, đen nhẻm, rồi đằm mình trong dòng nước suối mát lạnh. Những bộ quần áo dân tộc đủ màu sắc phơi trên các phiến đá lớn nằm chơ, nhìn như những cánh bướm khổng lồ, sặc sỡ sắc màu. 

Điểm trường Sán Chải, thuộc Trường Mầm non Thu Tà nằm cheo leo trên đỉnh núi. Xung quanh trường học là những ruộng bậc thang, chứa đầy nước vì Thu Tà đang vào mùa mưa.

Gần chục năm công tác ở điểm trường Sán Chải, cô giáo Hứa Thị Ninh là người chăm sóc, dạy học cho 40 em học sinh. Số lượng học sinh quá đông, nhà trường phải tách 14 em nhỏ từ 2-3 tuổi chuyển sang học nhờ ở nhà trình tường bằng đất của thôn. (Nhà trình tường là một kiểu nhà toàn bộ tường được đúc bằng đất, tường có bề dày khoảng 20 cm - 40 cm, như trong ảnh 3 và ảnh 4, và thường có ở vùng đồng bằng, trung du miền núi phía Bắc - PV).

Điều nguy hiểm, là lớp học này đã bị xuống cấp nghiêm trọng, đe dọa tính mạng các em hàng giờ. Còn lại 26 em 3-5 tuổi học tập, sinh hoạt trong căn nhà gần 30 m2.

Lớp tiểu học không tổ chức ăn trưa ở lớp nên học sinh học xong buổi sáng thì về nhà, chiều quay lại lớp. Vì thế, buổi trưa toàn bộ các em học sinh mầm non được các cô giáo dồn về ngủ nhờ ở lớp tiểu học. 

Cô giáo Ninh chia sẻ, cũng vì trường lớp quá khó khăn, nên 5 năm trước có một đơn vị lên tài trợ cho căn nhà lắp ghép được dựng trên nền lớp học bằng ván gỗ, diện tích rộng gần 30 m2. Từ khi căn nhà được dựng lên, cô trò dùng làm nơi học tập, sinh hoạt, ăn ngủ nghỉ.

Thế nhưng do khí hậu ở vùng núi khắc nghiệt, khoảng từ tháng 9 đổ đi tiết trời chuyển sang mây mù, ẩm thấp, phòng học lắp ghép không phù hợp với kiểu vùng khí hậu này nên bị đọng nước, giống như những ngôi nhà ở vùng đồng bằng bị đổ mồ hôi những hôm trời nồm.

Vì vậy, 5 năm sử dụng hết công năng, phòng học đã xuống cấp nghiêm trọng. Những hôm trời mưa, cô trò vừa dạy học vừa tát nước. Phần lớn đồ dùng học tập, đồ chơi của các con đều là do cô giáo tự tạo ra, lớp đông nên gặp không ít khó khăn trong việc chăm sóc nhất là hoạt động vui chơi.

Cô Hoàng Thị Thơm, Hiệu trưởng Trường Mầm non Thu Tà, đã có 10 năm công tác tại trường, quãng thời gian ấy phần nào giúp cô hiểu cuộc sống của người Mông ở thôn Sán Chải. Hiểu những đứa trẻ ngây thơ, nhem nhuốc, nhiều lúc đói khổ nhưng luôn khao khát đến lớp học tập.

Cô Thơm tâm sự, những ngày mới về nhận công tác cô đã đến thăm tất cả điểm trường và bắt gặp trên tay các em học sinh đều xách một túi mèn mén, thi thoảng chúng lại mở túi ra bốc ăn. Mới đầu nhìn thấy người lạ, các em học sinh còn rụt rè, cô chủ động trò chuyện làm quen. Sau này quen dần, các em học sinh mạnh dạn hơn mời cô ăn mèn mén.

Cô bảo, nhìn các em rất đáng thương, mùa đông lạnh cắt da, cắt thịt nhưng trên người vẫn chỉ có một bộ quần áo mỏng, chân đất đi học.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Lý Văn Phú, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Thu Tà cho biết, cuộc sống của người dân ở thôn Sán Chải rất khó khăn vất vả, quanh năm luẩn quẩn bên nương đồi gieo hạt mạ, thả hạt ngô rồi phó mặc cho thời tiết, thuận thì được ăn không thì mất trắng.

Khó khăn vất vả là vậy nhưng tinh thần hiếu học của con em người Mông ở Thu Tà quả thật là hiếm có. Tại điểm trường Sán Chải, học sinh ở cách trường xa nhất khoảng 8 km, đường đi lại toàn ổ trâu đá hộc, một bên là đồi núi một bên là suối sâu. Nhiều bé lắt nhắt như cái kẹo cũng lẽo đẽo đi bộ theo bố mẹ hoặc anh chị lớn vượt quãng đường vài km đến trường.

Chúng tôi mong muốn nhận được sự chung tay của những nhà hảo tâm xây dựng 2 phòng học mới để các cháu an tâm đến lớp. Thôn bản rất quyết tâm, đồng tình ủng hộ nhà trường xây thêm lớp học. Chúng tôi sẵn sàng hiến đất, san mặt bằng để góp phần xây dựng lớp học mới.