Uy lực siêu bom FAB-3000 của Nga

FAB-3000 có sánh bằng vũ khí hạt nhân chiến thuật?

Khi cuộc xung đột Nga - Ukraine bước sang năm thứ ba, các cảnh báo tiếp tục nổi lên từ phương Tây khi cho rằng, NATO và Nga có thể xảy ra chiến tranh.

Trong bối cảnh như vậy, việc Nga khởi động lại quá trình sản xuất bom hạng nặng FAB-3000 gần đây đã thu hút sự chú ý. Một số phương tiện truyền thông Nga gọi đây là "siêu bom" và nhận định chúng "có thể so sánh với vũ khí hạt nhân chiến thuật".

Tuy nhiên, truyền thông phương Tây lại có quan điểm khác, một số phóng đại mức độ nguy hiểm, trong khi số khác cho rằng, đó là một "quả bom thông minh ngu ngốc" và khuyên quân đội Ukraine "đừng sợ".

Các chuyên gia quân sự Trung Quốc cho rằng, dù sức mạnh của bom FAB-3000 không thể so sánh với vũ khí hạt nhân chiến thuật, nhưng nó cũng sẽ gây ra "tâm lý răn đe" cho quân đội Ukraine.

Trang Topwar của Nga ngày 26/3 đưa tin, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu mới đây đã thị sát tổ hợp sản xuất công nghiệp quốc phòng ở Nizhny Novgorod, miền Tây nước Nga. Đây là tổ hợp sản xuất đạn pháo và bom hàng không thuộc nhiều chủng loại và kích cỡ khác nhau. Những quả bom rơi tự do có sức công phá cao mà nhà máy sản xuất đặc biệt gây sự chú ý.

Theo thông tin, tổng sản lượng các loại vũ khí tại nhà máy đã tăng gấp 5 lần so với năm ngoái. Đặc biệt, việc sản xuất bom FAB-500 đã tăng lên nhiều lần và FAB-1500 cũng tăng gấp đôi. Ngoài ra, doanh nghiệp còn tổ chức sản xuất hàng loạt bom hạng nặng FAB-3000.

Việc tiếp tục sản xuất bom hạng nặng FAB-3000, được thiết kế để tấn công những mục tiêu quan trọng và phức tạp được bảo vệ như các cây cầu bắc qua sông Dnieper.

"Bây giờ chúng ta có thể hy vọng rằng trong tương lai gần, loại bom này sẽ được chuyển giao và sử dụng như một phần của các hoạt động quân sự đặc biệt", Bộ trưởng Sergei Shoigu nói.

Theo thông tin, FAB-3000 là loại bom hàng không thông thường, có sức công phá cao, thả rơi tự do, được thiết kế để tiêu diệt sinh lực ở các khu vực trống trải và hầm ngầm, khu tập kết, công sự kiên cố, sở chỉ huy, kho tàng, sân bay, bến cảng, cầu cống…

Đặc điểm của bom FAB-3000 là rõ ràng: Thân bom tương đối ngắn, cánh bom và vòng ổn định được lắp ở đuôi.

Quả bom có hình dạng phức tạp, bao gồm nhiều khối hình nón, độ dày của tấm chắn phía đầu được tăng lên để xuyên qua mặt đất. Phần nhô ra hình khuyên đặc biệt trên đầu, có thể ngăn ngừa hiện tượng nảy lên của bom khi chạm mục tiêu.

Quả bom dài khoảng 3,3m, đường kính thân 820mm, sải cánh khoảng 1m. Tổng khối lượng của quả bom khi có ngòi nổ lên tới 3.067kg. Trong đó, thân bom nặng 1.600kg, lượng thuốc nổ là 1.387kg.

Tùy thuộc vào thời gian sản xuất và loạt sản phẩm, thuốc nổ TNT hoặc hỗn hợp dựa trên TNT được sử dụng. Bom được lắp 3 ngòi nổ ở đầu và đuôi, có thể phát nổ trực tiếp khi tiếp xúc với mục tiêu, hoặc cũng có thể đặt ở chế độ nổ chậm.

Theo thông tin, loại bom này có thể được sử dụng bởi máy bay ném bom tầm xa Tu-22M3 và một số máy bay khác. Bom có thể được mang bên trong khoang hoặc trên các mấu treo bên ngoài.

Cũng có thông tin cho thấy, bom FAB-3000 có thể được sử dụng bởi máy bay tiêm kích bom Su-34 nhưng khả năng sẽ bị hạn chế do mỗi chiếc chỉ mang được một quả trong một lần xuất kích.

Bom có thể được thả với tốc độ tối đa của máy bay là 1.200km/h và ở độ cao 16.000m. Sau khi thả, quả bom rơi tự do và có thể bay vài km.

Theo Bulgaria Military, FAB-3000 không phải là loại bom lớn nhất trong kho bom của Nga, Moscow còn có FAB-5000 và FAB-9000 với trọng lượng lần lượt là 5 tấn và 9 tấn. Tùy thuộc vào diễn biến tình hình ở Ukraine, những quả bom này cũng có thể quay trở lại sản xuất, tuy nhiên chưa rõ loại chiến đấu cơ nào sẽ mang được chúng.

Tạp chí Forbes của Mỹ cho rằng, bom FAB-3000 có khả năng sẽ được trang bị các mô-đun UMPK (hệ thống dẫn đường và điều chỉnh phổ quát). Quả bom khổng lồ nặng 3.000kg thậm chí còn lớn hơn rất nhiều so với những công nhân trên dây chuyền sản xuất. Nó sẽ là loại vũ khí mạnh sau khi được lắp đặt cánh lượn và hệ thống dẫn đường vệ tinh.

Sức sát thương của bom FAB-3000 lớn như thế nào?

So với các loại bom hàng không được quân đội Nga sử dụng trước đây, có thể nhận thấy đặc điểm lớn nhất của bom FAB-3000 là mạnh hơn, thậm chí có người còn cho rằng, sức mạnh "có thể so sánh với vũ khí hạt nhân".

Theo thông tin của Bulgaria Military, "bán kính vụ nổ" của FAB-3000 dự kiến là gần 900m, có thể gây thiệt hại trên diện rộng. Sóng xung kích cực mạnh và vùng nổ rộng, khiến chúng trở thành mối đe dọa không thể coi thường.

Tuy nhiên, thông tin do trang Topwar của Nga cung cấp cho thấy, quả bom này không mạnh đến thế. Vụ nổ trên mặt đất của bom FAB-3000 có thể gây tử vong cho sinh lực lộ thiên trong bán kính 155-160m, nếu có công sự che đỡ, hoặc từ 35-40m nếu ngồi trong xe tăng.

Một số liệu so sánh khác là theo thông tin trên trang Military Review của Mỹ, quả bom nặng 500kg của Nga có bán kính tiêu diệt mục tiêu sinh lực lộ thiên là 140m.

Chuyên gia quân sự Trung Quốc Trương Tuyết Phong nói với phóng viên báo Hoàn Cầu rằng, việc nói rằng FAB-3000 có thể so sánh với vũ khí hạt nhân chiến thuật rõ ràng là cường điệu.

Sức nổ của vũ khí hạt nhân chiến thuật dao động từ vài trăm tấn đến hàng chục nghìn tấn thuốc nổ TNT, nên sức mạnh của vũ khí hạt nhân chiến thuật không thể đem ra so sánh với bom FAB-3000, khi chỉ có 1,4 tấn thuốc nổ.

Tuy nhiên, ưu điểm của FAB-3000 là nó thực sự có thể được sử dụng trong chiến đấu, còn vai trò của vũ khí hạt nhân chiến thuật chỉ thiên về răn đe nhiều hơn.

Dù vậy, chuyên gia Trương Tuyết Phong tin rằng, FAB-3000 sẽ không được sản xuất và sử dụng quá nhiều trong tương lai. Hiện tại, đối với hầu hết các mục tiêu trên chiến trường Ukraine, chỉ cần sử dụng bom FAB-1500 và FAB-500 với khả năng tấn công chính xác là đủ.

Kích thước và trọng lượng lớn của FAB-3000 đã hạn chế ứng dụng của nó do chỉ có thể được sử dụng trong một số trường hợp nhất định, một chiếc máy bay ném bom Tu-22M3 chỉ có thể mang theo ba quả bom như vậy.

Hơn nữa, nếu muốn sử dụng một cách hiệu quả, tốt nhất nên lắp đặt mô-đun UMPK. Mặt khác, hiệu quả tấn công của bom FAB-3000 không có điều khiển trong hầu hết các trường hợp, đều kém hơn so với bom FAB-1500 được trang bị mô-đun UMPK, khi mức chính xác có thể trong vòng 20m.

"Vũ khí thay đổi cuộc chơi" của Nga

Kể từ đầu năm nay, quân đội Nga đã sử dụng một số lượng lớn loạt bom hạng nặng FAB được trang bị mô-đun UMPK trên chiến trường Ukraine.

Sau khi bổ sung thêm bộ dẫn đường UMPK, những quả bom rơi tự do này có thể được biến thành vũ khí tầm xa giá rẻ, với độ chính xác cao; đe dọa sự an toàn của Quân đội Ukraine trên chiến trường.

Đây là một trong những cơ sở quan trọng để thế giới bên ngoài chú ý đến việc Nga tiếp tục sản xuất bom FAB-3000. Trước việc quân đội Nga sử dụng quy mô lớn các loại bom dẫn đường, một phát ngôn viên quân đội Ukraine cảnh báo thiệt hại do những quả bom này gây ra là "rất đáng lo ngại" mà Quân đội Ukraine không thể làm gì được.

Tuy nhiên, thái độ của truyền thông phương Tây đối với FAB-3000 phức tạp hơn. Forbes cho rằng, Ukraine "không cần phải sợ", bởi chỉ cần một quả bom nặng 1,5 tấn là đã đủ gây sát thương. FAB-3000 "vụng về" và có thể "không đủ tầm bay", nên Quân đội Ukraine ít phải lo lắng hơn về loại bom 3 tấn này. Thay vào đó, có những loại bom lượn mà Nga sử dụng hàng ngày đáng để lo ngại hơn như FAB-250, FAB-500 và FAB-1500.

Cũng theo Forbes, máy bay tiêm kích bom Su-34 của Nga có thể san phẳng các vị trí của Ukraine mà không cần bay vào khu vực mục tiêu để thả bom, bằng cách sử dụng bom lượn có điều khiển UMPK.

Ném bom lượn hiện là chiến thuật tiêu chuẩn của lực lượng không quân chiến thuật Nga, hơn một trăm quả bom lượn tấn công miền đông Ukraine mỗi ngày và buộc quân đội Ukraine phải rút khỏi Avdiivka vào giữa tháng 2 vừa qua.

Các binh sĩ thuộc Lữ đoàn xung kích số 3 Azov của Ukraine, đơn vị có nhiệm vụ bảo vệ cuộc rút lui của đơn vị phòng thủ khỏi Avdiivka, cho biết các quả bom "đã phá hủy hoàn toàn mọi vị trí".

Nhóm "Tình báo xung đột Ukraine" kết luận: "Bom của Nga quá mạnh để tấn công các vị trí của Ukraine".

Chuyên gia Trung Quốc Trương Tuyết Phong cho rằng, nếu xu hướng sử dụng bom dẫn đường lượn trên quy mô lớn của Nga có thể tiếp tục, thì những quả bom lượn này sẽ trở thành vũ khí làm thay đổi cục diện trên chiến trường Nga - Ukraine.

Những quả bom này có mức chính xác, tấn công tầm xa và giá rẻ và việc bổ sung bom dẫn đường nặng 3 tấn sẽ mang lại khả năng răn đe lớn hơn cho quân đội Nga.